Folat ve folik asit kelimeleri sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da bu vitaminler farklıdır. Sentezlenen folik asit, yapısal olarak folattan farklıdır ve vücutta biraz farklı biyolojik etkilere sahiptir. Bununla birlikte, her ikisinin de yeterli beslenmeye katkıda bulunduğu kabul edilir.
Folat, ıspanak, lahana, brokoli, avokado, turunçgiller, yumurta ve dana karaciğeri dahil olmak üzere bir dizi bitki ve hayvansal gıdada bulunur.
Folik asit ise un, yemeye hazır kahvaltılık gevrekler ve ekmek gibi yiyeceklere eklenir. Folik asit ayrıca diyet takviyelerinde konsantre formda satılmaktadır.
Folat, fetal büyüme ve gelişmede önemli roller oynar. Örneğin, hücresel bölünme ve doku büyümesi için gereklidir. Bu nedenle optimal folat seviyelerine sahip olmak hem hamilelikten önce hem de hamilelik sırasında önemlidir.
1990'lardan beri, kadınlarda düşük folat durumu ile çocuklarında önemli ölçüde artmış nöral tüp kusurları riski arasında bağlantı kuran çalışma sonuçlarına göre un ve diğer gıda temelleri folik asit ile takviye edildi.
Hamilelik öncesinde ve sırasında hem gıda takviye programlarının hem de folik asit takviyesinin, spina bifida ve anensefali dahil olmak üzere nöral tüp defekti riskini önemli ölçüde azalttığı kanıtlanmıştır.
Doğum kusurlarına karşı koruyucu etkisinin ötesinde, hamilelik sırasında folik asit takviyesi, çocuklarda nörogelişimi ve beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir ve otizm spektrum bozukluklarına karşı koruma sağlayabilir.
Bununla birlikte, diğer çalışmalar, kan dolaşımında yüksek folik asit alımının ve yüksek seviyelerde metabolize edilmemiş folik asitin nörobilişsel gelişim üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceği ve bir sonraki bölümde tartışılacak olan otizm riskini artırabileceği sonucuna varmıştır.
Folat ayrıca anne sağlığı için de önemlidir ve folik asit takviyesinin preeklampsi de dahil olmak üzere hamileliğe bağlı komplikasyon riskini azalttığı gösterilmiştir. Ek olarak, yüksek maternal folat seviyeleri, önemli ölçüde azalmış erken doğum riski ile ilişkilendirilmiştir.
Folatın anne ve fetüs sağlığı için önemi ve birçok kadının ihtiyaçlarını tek başına diyet yoluyla karşılamada karşılaştığı zorluklar göz önüne alındığında, gebe kalmayı planlayan veya hamile kalabilen tüm kadınların en azından başlayarak 400-800 mcg folik asit takviyesi almaları önerilir. Gebe kalmadan 1 ay önce ve gebeliğin ilk 2-3 ayına kadar devam eder.
Folik asit takviyeleri hamileliğin ilk birkaç ayında en önemli olmasına rağmen, bazı araştırmalar hamilelik boyunca folik asit almaya devam etmenin hem maternal hem de göbek kordonu kanında folat seviyelerini artırmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Ayrıca, genellikle gebeliğin sonlarında ortaya çıkan homosistein düzeylerindeki yükselmeyi de önleyebilir. Bununla birlikte, bunun hamilelik sonuçları veya çocuk sağlığı için yararlı olup olmadığı henüz bilinmemektedir.
Yüksek miktarda folik asit alımı kanda yüksek seviyelerde metabolize edilmemiş folik asitle sonuçlanabildiğinden ve olumsuz sağlık sonuçlarıyla ilişkili olabileceğinden, birçok uzman hamile kadınların folik asit yerine biyolojik olarak aktif folat formu olan 5-metiltetrahidrofolat almasını önermektedir.
Yüksek miktarda folik asit alımının aksine, yüksek miktarda 5-metiltetrahidrofolat alımı kanda metabolize olmamış folik aside yol açmaz. Ayrıca çalışmalar, 5-metiltetrahidrofolatın kırmızı kan hücresi folat konsantrasyonlarını artırmada daha etkili olduğunu göstermiştir.
KAYNAK:
TÜRKİYE SAĞLIK VAKFI
www.saglik.org.tr de yer alan tüm haber ve makaleler bilgilendirme amaçlı olup, teşhis ve tedavi önerisi değildir.
Online verilen eğitimler mesleki yeterlilik, uzmanlık sıfatı kazandırmaz, işyeri açma ruhsat hakkı vermez, iş garantisi olarak değerlendirilemez.
