Burun akıntısı, mukusun burundan damlaması veya akması olarak tanımlanmaktadır. Burun pasajlarının ve sinüslerin astarlarının tıkınması ve iltihaplanması nedeniyle gerçekleşen burun akıntısı, genellikle enfeksiyonlardan veya burundaki yabancı partiküllerin varlığından kaynaklanır. Çoğunlukla kendiliğinden düzelebilen burun akıntısı daha ciddi sağlık sorunlarının da göstergesi olabilmektedir. Bu nedenle burun akıntısı şikayetleri hafife alınmamalı ve mutlaka Kulak Burun Boğaz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır..
Burun akıntısı nedenleri nelerdir?
Burun dokularını tahriş eden veya alevlendiren herhangi bir şey burun akıntısına neden olabilir. Soğuk algınlığı ve grip gibi enfeksiyonlar, alerjiler ve çeşitli tahriş edici maddeler burun akıntısı şikayetine yol açabilir. Bunlarla birlikte daha nadir olarak polipler, tümör veya migren benzeri baş ağrıları da burun akıntısına neden olabilir. Ayrıca bazı kişilerde belirgin bir neden olmaksızın kronik olarak burun akıntısı şikayeti ortaya çıkabilmektedir.
Burun akıntısının nedenleri şöyle sıralanabilir:
Soğuk algınlığı: Üst solunum yollarında (burun ve boğazda) gelişen viral bir enfeksiyon olan soğuk algınlığı sırasında yaklaşık bir hafta boyunca burun akıntısı, boğaz ağrısı, hapşırma ve öksürük şikayeti gelişebilir.
Grip: Özellikle kış aylarında ve mevsim geçişlerinde yaygın şekilde görülebilen influenza A ve B virüslerinin grip soğuk algınlığından daha uzun sürer. Grip’e genellikle ateş, halsizlik kas ağrıları ve burun akıntısı eşlik edebilir.
Sinüs enfeksiyonu: Alnın ve yanakların arkasındaki hava dolu alanlar mukusla dolabilir ve enfeksiyon kapabilir.
Alerjiler: Polen veya evcil hayvan kepeği gibi yaygın alerjenlere duyarlılık, kronik burun akıntısının yanı sıra kaşıntılı gözlere de sebep olabilir. Alerjisi olan kişinin vücudu histamin adı verilen bir kimyasal salgılar. Salgılanan histamin burundaki mukus bezlerini tetikleyerek üretimi hızlandırır ve burun akıntısına neden olur.
Bazı çevresel alerjik olmayan rinit tetikleyicileri ise şunları içerir:
Parlak ışıklar
Barometrik basınç değişiklikleri
Serin, kuru hava
Sigara içmek
Parfümler
Baharatlı yiyecekler
Herkesin potansiyel tetikleyicilere farklı tepki verdiği ve belirli bir tetikleyicinin burun akıntısına neden olmasının nedeninin her zaman açık olduğu unutulmamalıdır.
Not: Alerjik veya alerjik olmayan rinit kronikleşirse, bu durum bakteriyel enfeksiyon kapma riskini artırabilir. Böyle bir durumda vakit kaybedilmeden bir doktora başvurulmalıdır.
Soğuk hava: Kuru ve soğuk havalarda gerçekleşen mukus üretimi bu sert havaya karşı vücudun doğal korumasıdır.
Soğuk havada yapılan egzersizin kan akışını artırması burundaki ve akciğerlerdeki mukusu geçici olarak hızlandırır.
Mesleki maruziyetler: Kimyasal tahriş edici maddelere maruz kalmak da burun akıntısına neden olabilir.
Reçeteli bazı ilaçlar: Yüksek tansiyon veya sertleşme bozukluğu gibi durumlar için kullanılan bazı ilaçlar burun akıntısına neden olabilir.
Ağlamak: Duygusal bir an sırasında üretilen gözyaşları da burun akıntısına sebep olabilir.
Kitleler veya polipler: Nadir olarak burun pasajlarında saklanan bir kitle de burun akıntısının altında yatan neden olabilir. Nazal polipler, burunda ve sinüslerde büyüyebilen yumuşak sarı renkli oluşumlardır. Jöle benzeri bir kıvama sahiptirler, iltihaplı hücrelerden oluşabilir ve kronik burun akıntısına yol açabilir.
Uyku apnesi maskeleri: Uyku apnesi için kullanılanlar gibi pozitif basınçlı solunum makineleri rutin kullanım sırasında burun akıntısına neden olabilir.
Hormonal nedenler: Hormonal dengesizlikler de burun akıntısına neden olabilir. Hormonal rinit hamile kadınlarda sık görülen bir semptomdur. Bunun nedeni, hamileliğin büyük hormonal değişikliklerin olduğu bir dönem olmasıdır. Hamile kadınların %39'u burun akıntısı ve burun tıkanıklığı yaşayacaktır. Menopoz, ergenlik ve kontraseptif kullanımı da hormonal rinite yol açabilir.
Burun akıntısı semptomları nelerdir?
Burun akıntısının ana semptomu, burun pasajlarında üretilen aşırı mukustur. Bu aşırı mukus burun geçişlerini tıkayarak burundan nefes almayı zorlaştırır.
Burun akıntısının bazı semptomları şunlardır:
Aşırı mukus üretimi
Burun akıntısı
Nefes almada zorluk
Burun tıkanıklığı
Hapşırma nöbetleri
Burun boşluklarında artan basınç nedeniyle baş ağrısı veya yüz ağrısı
Boğaza geri damlayan mukus nedeniyle boğaz ağrısı veya öksürük (burun sonrası damlama)
Bazı ciddi vakalarda çok fazla sümkürmekten dolayı burun kanaması yaşanabilir. Ayrıca uzun süreli burun akıntısı boğaz ağrısı veya larenjit ile sonuçlanabilir.
Burun akıntısı nasıl tedavi edilir?
Burun akıntısı şikayeti birkaç gün içinde kendiliğinden düzelmezse özellikle burun akıntısıyla birlikte gelişen aşağıdaki durumlarda vakit kaybedilmeden bir doktora görünmek gerekmektedir.
Nefes almada yaşanan zorluk
Özellikle birkaç dakika süren burun kanaması
Burunda bulunan yabancı bir cisim
Yüksek ateş
Doktorun burun akıntısı şikayetiyle gelen hastalardan cevabını öğrenmek isteyeceği bazı sorular şunlar olabilir:
Ateş şikayetiniz var mı?
Burnunuz tıkalı mı?
Baş ağrısı şikayetiniz var mı?
Öksürük şikayetiniz var mı? Varsa ne kadar süredir?
Doktor sinüzit gibi bakteriyel bir enfeksiyondan şüphelenebilir. Kulak burun boğaz doktoru nazofaringolaringoskopi prosedürüyle semptomlara neden olan bir kitle veya yapısal bir anormallik olup olmadığını öğrenmek isteyebilir.
Burun akıntısını yönetmeye yardımcı olmak için çeşitli reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçlar vardır. Doktor gözetiminde kullanılabilen magnezyum ve çinko takviyeleri içeren burun spreyleri, hücrelerin ve burun geçiş yolunun açılmasına yardımcı olabilir.
Burun akıntısı nasıl geçer? Burun akıntısı tedavisi için doğal yöntemler nelerdir?
Burun akıntısının nedeninin bakteriyel veya viral bir enfeksiyon olduğu durumlarda, bir doktora görünmek gerekmektedir. Zira evde yapılabilecek uygulamalar ve reçetesiz satılan ilaçlar, burun akıntısına neden olan virüs veya bakterilerle doğrudan savaşmaz yalnızca semptomları hafifletebilir.
Alerjik rinitin yol açtığı burun akıntısı şikayetinden kurtulmak için en iyi yol vücutta salgılanan histamin düzeylerini azaltmaktır. Alerjik rinitten kaynaklanmayan özellikle soğuk algınlığı grip gibi viral bir enfeksiyona bağlı gelişen burun akıntılarına iyi gelebilecek bazı uygulamalar şöyle sıralanabilir:
Bol sıvı tüketilmelidir: Bol sıvı tüketilmesi burun dokularının nemli kalmasına yardımcı olabilir ve bu durum da tıkanıklığı gevşetebilir. Bazı çaylar hafif dekonjestan olan otlar içerir. Normal siyah veya kırmızı çay yerine kafeinsiz papatya, zencefil veya nane çayı da tüketilebilir. Bu bitkiler burundaki tıkanıklığı hafifletebilecek anti-inflamatuar ve antihistaminik özellikler içerir.
Sıcak içecekler soğuk içeceklerden daha etkilidir. Nitekim hava yollarının açılmasına ve tıkanıklığın giderilmesine yardımcı olabilecek olan şeyler ısı ve buhardır.
Sıcak duş almak: Sıcak bir duşun buharını solumak, burun tıkanıklığınızı gidermeye yardımcı olabilir. Duş alındıktan hemen sonra burun sümkürülmelidir.
Uçucu yağlar: Okaliptüs, nane, çay ağacı (melaleuca) ve kekik yağları dekonjestan özelliklere sahip olabilir. Bunlar doğrudan soluyarak veya banyo sırasında kullanılabilir.
Nemlendirici kullanmak: Bulunulan ortamın bağıl nemi yüzde 40-50 civarında tutulmalıdır zira nem ortamı yüksekse, toz akarlarının ve küfün gelişeceği bir ortam yaratılmış olur.
Zencefil tüketimi: Zencefil, öksürük, burun akıntısı ve burun tıkanıklığını gidermeye yardımcı olabilecek antibakteriyel ve antienflamatuar özelliklere sahiptir.
Sarımsak tüketimi: Bir diş sarımsak çiğneyip yutmak da burun akıntısına iyi gelebilir. Nitekim sarımsağın içeriğinde bulunan allisin, burun akıntısı semptomlarına neden olan mikroplarla mücadele edebilecek antiviral, antibakteriyel ve antifungal özelliklere sahiptir.
Yüze günde birkaç kez ılık ıslak bir bez sürülmelidir: Bu durum kuru havadan tahriş olabilecek sinüsleri rahatlatmaya yardımcı olabilir.
Bunlarla birlikte burun akıntısına iyi gelebilecek diğer şeyler şöyle sıralanabilir:
Burnun temizlenmesi için yumuşak yüz mendilleri kullanılabilir. Burnun etrafındaki cilt çok hassastır ve tahrişe eğilimlidir. Bu nedenle yumuşak ve yumuşak kumaşlar seçmek önemlidir.
Bilinen alerjen maddelerle temastan mümkün olduğunca kaçınılması gerekmektedir.
Burun akıntısı şikayeti olanların evlerinde kalması ve dinlenmesi önerilmektedir.
Uyku sırasında yatağın baş kısmı hafif şekilde yükseltilmelidir.
Ellerin sık sık yıkanmasına özen gösterilmelidir. Parmak araları, tırnaklar, bilek çevresi ve elinizin arkası sabunla temizlenmelidir. Genel bir kural olarak, kapsamlı bir el yıkama yaklaşık 20 saniye sürmelidir.
Burnu ve ağzı eşarpla gevşek bir şekilde örtmek, dışarıdaki havanın ısınmasına yardımcı olur. Böylece vücudun mukus üretme ihtiyacı azalabilir.
Burun akıntısı nasıl önlenir?
Toz, evcil hayvan kılı ve polenler, burun akıntısının en yaygın nedenlerindendir. Bunlara maruz kalmamak için evin düzenli olarak süpürülmesi, tozların alınması gerekmektedir.
Sigara kullanılmamalı, sigara içilen ortamdan uzaklaşılmalıdır.
Ani ısı değişimlerine karşı dikkatli olmak gerekmektedir.
Gün içinde bol miktarda su tüketilmelidir.
Burun akıntısı COVID-19 belirtisi midir?
Evet. Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı koronavirüs belirtileri olabilir. Covid-19’un diğer yaygın semptomları şunları içerir:
Öksürük
Nefes darlığı
Yüksek ateş veya titreme
Tat ve koku kaybı
Boğaz ağrısı
İshal
Mide bulantısı ya da kusma
Kas ve vücut ağrıları
Sabahları burnum neden akıyor?
Sabahları burun akıntısı genellikle alerjik rinitten kaynaklanır. Alerjik rinit bir başka deyişle saman nezlesi bir çeşit alerjene maruz kalınması nedeniyle mukus zarlarının şişmesine ve mukus üretimine neden olabilir.
Burun akıntısı burun kanamasına yol açar mı?
Burun akıntısı çoğu zaman burun kanamasına neden olmaz. Bununla birlikte, sümkürmenin sık sık tekrarlanması, şişmiş ve hassas mukoza zarlarını tahriş edebilir. Bu durum da burun kanamalarına neden olabilir.
Burun akıntısı bulaşıcı mıdır?
Burun akıntısı; soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklarla ilişkili olarak geliştiyse bulaşıcı olabilir. Alerjik nedenlerle gelişen burun akıntısı ise bulaşıcı değildir.
Burundan berrak renkte sıvı gelmesi ne anlama geliyor?
Bu durum burun akıntısının belirtisidir. Berrak burun sıvısı soğuk havalarda yaygın olarak görülür. Alerji veya enfeksiyonun neden olduğu diğer burun akıntısı türleri de burun akıntısının spesifik nedenine bağlı olarak berrak veya renkli olabilir.
Mukusun görevi nedir?
Solunum yollarının düzgün çalışması için normal ölçütte mukus gereklidir. Nitekim mukus sadece zararlı parçacıkların ciğerlere girmesini engellemekle kalmaz, aynı zamanda bakterileri yok etmeye yardımcı olan antikorlar da içerir. Mukus bezlerini besleyen sinirler aşırı aktif hale geldiğinde ise bu bezler vücudunun ihtiyaç duyduğundan fazlasını üretebilir. Aşırı burun akıntısı ise bağışıklık sistemi güçlü olmayan özellikle sigara içen ve sigara dumanına maruz kalan kişilerde bronşit, sinüzit gibi ikincil enfeksiyonlara neden olabilir.
Öte yandan yoğun mukus akıntısı orta kulak iltihabı gelişmesine, kulak ağrısına da zemin hazırlayabilir.
Anksiyete burun akıntısına neden olabilir mi?
Anksiyete ve uzun süreli stres, bağışıklık sistemini bozarak burun akıntısına neden olabilir. Burun akıntısı ciddi bir endişe olmasa da, kişinin kaygı ile yaşadığı sıkıntıyı artırır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
