Sınava Giden Yolda 'Sınav Kaygısı'

İçerisinde bulunduğumuz sürecin getirdiği belirsizlik algısı ve adapte olma çabası, zaman zaman kaygıya neden olmakta ve işlevsellik düzeyini olumsuz bir şekilde etkilemektedir. “Normalleşme” sürecine geçişin duyurulması ile birlikte yetişkin bireyler olarak belirsizlik algısından biraz da olsa sıyrılıp umut beslemeye başladık. Ancak sınav tarihlerinin değiştirilmesi, birçok öğrenci ve ebeveyn için büyük bir kaygının fitilini ateşlemiş oldu.

Kaygı; insan hayatında olması gereken, olası tehlikelere karşı plan yapmamızı ve hazırlıklı olmamızı sağlayan bir duygudur. Bir sınav ya da performans gerektiren durum öncesinde yaşanan makul düzeydeki kaygı, kişiyi motive eder ve hazırlanması için adım atmasını sağlar. Diğer yandan bazı bireyler, bu gibi durumlar söz konusunda olduğunda ciddi düzeyde kaygı ve endişe duyar. Bu noktada “sınav kaygısı”ndan söz etmek mümkündür.

Sınav kaygısı; akademik başarı, benlik saygısı, güven ve motivasyonu olumsuz olarak etkileyen bir tür performans kaygısıdır. Her yaş grubundan öğrenci sınav kaygısı ile mücadele edebilir.

Ailenin mükemmelliyetçi tutumu, gerçekçi olmayan hedefler, sık değişen sınav sistemi, toplumun statü ve iyi kariyer beklentisi gibi bazı bireysel, toplumsal ve kültürel faktörler sınav kaygısını artırabilmektedir.

Sınav kaygısı yaşayan birey; bilişsel, duygusal, davranışsal ve fiziksel olmak üzere çeşitli belirtiler deneyimler. Fiziksel belirtiler; baş ağrısı, bulantı, terleme, nefes darlığı, hızlı kalp atışı ve baş dönmesi olarak deneyimlenebilir. Duygusal belirtiler ise; stres, korku, çaresizlik ve hayal kırıklığını içerebilir. Olumsuz düşünme ve kişinin kendini başkalarıyla kıyaslaması ise, davranışsal ve bilişsel belirtilere örnek olabilir.

Sınav öncesi çocuğunuzun fiziksel belirtiler deneyimlemesi, sınıfta ve ödevlerde iyi performans sergilemesine rağmen sınavlarda başarılı olamaması, sınav öncesi ya da sınav anında başarısızlık düşünceleriyle meşgul olması gibi bazı işaretler gözlemliyorsanız, çocuğunuzun işlevsellik düzeyinin bozulmaması için bir uzman yardımına başvurmanızın önemi büyüktür.

Pandemi sürecinin getirdiği kaygıya ek olarak, sınav tarihi değişikliğinin hem çocuklar hem de ebeveynler üzerindeki etkisini göz önünde bulundurmak çok önemlidir. Bu noktada ebeveynler olarak; çocuklarınızı dinleyin ve onları anlamaya çalışın. Kaygıyı yönetme sürecinde çocuklarınıza destek olun, duygularını paylaşmalarına izin verin. Bu sürecin bir uzman yardımı ile yönetilmesinin, hem siz hem de çocuğunuz üzerindeki olumlu etkilerini göz önünde bulundurun ve yardım almaktan çekinmeyin.

Psikolog Mihriban ALEMDAR