Nasıl bir göğüs ağrısı?
Kalp krizinin en önemli belirtisi göğüs ağrısıdır.Çok sayıda göğüs ağrısı tipi vardır. Bunların büyük oranı kalpten kaynaklanmayan göğüs ağrılarıdır. Kalbe, yani damar tıkanıklığına bağlı ağrı genellikle göğsün ortasındadır. Ağrı, yanma veya baskı şeklindedir. Sol kola, bazen de sağ kola yayılabilir. Çeneye veya sırta da yayılabilir. Kalbe bağlı ağrı eforla yani hareketle kötüleşir. Ağrıya çoğu zaman mide bulantısı ve terleme eşlik eder
Ani bayılma da bir belirtidir
Ancak kadınlarda, diyabet hastalarında ve yaşlılarda ağrı bu bahsettiğimiz tipik karakterin dışında olabilir. Diyabet hastaları ve yaşlılar hiç ağrı hissetmeyebilir. Özellikle yaşlılarda kalp krizinin ilk belirtisi ani bayılma olabilir.
Spazm mı, yoksa kriz mi olduğu nasıl anlaşılır?
Kalp spazmı ile kalp krizinin belirtileri hemen hemen aynıdır. Göğüs ortasında ağrı, çeneye kollara yayılma eğilimi ve sıkıntı… Ancak kalp krizinde kişi ciddi bir ölüm korkusu ve yoğun sıkıntı hisseder. Terleme, mide bulantısı ve kusma gibi bulgular da görülür.
Kriz anında ambulans çağırmak hayat kurtarır
Kalp krizi anında yapılması gereken tek şey, kişiyi bir an önce acil servise ulaştırmaktır. Çünkü kalp krizi kalbin durmasıyla sonuçlanabilir. Kriz esnasında hasta taksi veya arabadaysa gerekli müdahale yapılamaz ama ambulansta defibratörlerle müdahale edilebilir. Eğer kişi dilaltı hapı kullanıyorsa, bu ilaçtan bir ya da iki tane almak kalp krizine iyi gelebilir.
Anadolu Sağlık Merkezi’nden Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gürsel Ateş “kadınlarda kalp krizi” konusunda soruları yanıtladı.
Kalp krizi nedenleri nelerdir?
Kalp krizi, kalbi besleyen damarların kan akımının çeşitli nedenlerle ani azalmasına veya kesilmesine bağlı olarak, büyük çoğunluğu ise kalp damarının pıhtı ile tıkanması ile meydana geliyor. Daha düşük oranlarda ise kalp damarlarında gelişen plakların damarı tam tıkaması veya damar tabakalarında ayrılma sonrası kalp damarının tıkanması ile gelişiyor.
Kalp krizi belirtileri nelerdir?
Kalp krizinin en belirgin belirtisi göğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı göğsün ortasında baskı tarzında olabilse de sırtta, omuzda, boyunda ve karında da hissedilebiliyor. Başta diyabet hastalarında olmak üzere bazı nörolojik problemleri olan kişilerde ise ağrı hissedilemeyebiliyor. Ağrıdan sonra başlıca belirtiler ise nefes darlığı, çarpıntı, sıkıntı, soğuk terleme, baş dönmesi, bulantı, kusma, sersemlik ve bayılma olarak sıralanıyor.
Kalp krizi geçirirken ilk olarak ne yapmalı?
Kalp krizi geçirildiği düşünülüyorsa ilk olarak kişinin kendini güvenli bir konuma alması gerekiyor. Araba kullanılıyorsa arabanın hemen kenara çekilmesi, kontrolün kaybedilerek kişinin kendine ve etrafındakilere zarar vermemeyi sağlaması gerekiyor. Kişi ayakta ise oturabileceği bir pozisyona geçmesi öneriliyor. Eğer yakınlarda yardım edebilecek veya yardım istenebilecek kişiler yoksa 112 acil hattının aranması gerekiyor. Kalp atışlarında düzensizlik, hızlanma veya aşırı yavaşlama hissedilirse öksürerek kalp atışlarını düzene sokmaya ya da normalleşmesini sağlamaya çalışmak tavsiye ediliyor. Eğer aspirin alma şansı varsa 1 adet aspirin çiğnenebilir çünkü kalp krizi sırasında aspirin çiğnenmesi ile kalp krizinden ölümlerin %23 oranında azaldığını unutmamak gerekiyor. Kalp krizinde dilaltı almak kalp krizini önlemese de kan akışının artmasına neden oluyor.
Kalp krizi geçiren birine ilk müdahale nasıl yapılmalı ?
Hastanın kalp krizi geçirdiği düşünülüyorsa ilk olarak 112 acil hattının aranması ve oradaki doktor veya sağlık görevlisine hastanın durumunu hızlı şekilde özetleyerek, onların vereceği talimatlara göre hareket edilmesi, hastanın sağlık görevlileri tarafından hastaneye naklinin sağlanması gerekiyor. Her kalp krizi şüphesi duyulduğunda muhakkak hastanın hastaneye götürülmesi gerekiyor; kalp krizi belirtilerinin çok hafif olması krizin ciddiyetini değiştirmiyor.
Kalp krizi önlenebilir mi? Her kolumuz ağrıdığında şüphelenmeli miyiz?
Kalp krizi riski öğrenilerek alınacak tedbirlerle kalp krizi önlenebiliyor. Damar sertliği denilen ateroskleroz gelişiminin ve ilerleyişinin birçok yöntem ile ölçülebileceğini unutmamak gerekiyor. Sol kol ve ön kol ağrı ve uyuşmalarında aksi ispatlanana kadar bunların kalp-damar hastalığı belirtisi olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Fakat sol kol ağrısının koroner arter hastalığı tanısı koydurmadaki önemi diğer belirtilere göre çok düşük oluyor.
Günümüzde kadınların kalp krizi geçirme oranları ne kadar yüksek? Kalp krizine bağlı ölümler ne kadar yaygın?
Günümüzde kadınlarda kalp krizi geçirme oranları hala erkeklerle karşılaştırıldığında yarı yarıya düşük fakat erkeklerde ölüm oranlarında son yıllarda ciddi bir azalma trendi söz konusu. Kadınlarda azalma görülmeyip artan sigara kullanımı ve diyabet oranları nedeni ile artış görülüyor. Türkiye’de kalp krizinden ölen kadın oranı yüz binde 384 iken gelişmiş ülkelerde bu sayı 200’ün altında seyrediyor.
Kalp krizinin kadın ve erkeklerde belirtleri farklı mı?
Kadınlar için kalp krizi belirtileri daha hafif oluyor ve ağrı daha az esas yakınma olarak görülüyor. Hastalarda göğüs ağrısı olmadan sırtta, kolda, boyunda ve çenede ağrı hissedilebiliyor. Hastalarda ağrı olmaksızın sıkıntı ve nefes darlığı yakınmaları olabiliyor.
Kalp krizi sırasında neler olur?
Kriz sırasında kalp kası yeterli oksijen alamaması nedeni ile gerekli olan fonksiyonlarını yapamaz hale geliyor. Süre uzadıkça kalp kası geri dönüşümsüz olarak fonksiyon kaybına uğramaya başlıyor. Hastanın kalp krizi sırasında hayatını kaybetmesinin en büyük nedeni, yeterli enerji alamayan kalbin ritminin bozulması oluyor. Bu ritm bozukluğunun kalbin yeterli kan devranı yapmasını engellemeye başlaması ile önce hasta aşırı yorgunluk ve halsizlik hissediyor. Durum düzelmezse hastanın şuuru kapanıyor. Kalp fonksiyonlarında bozulma çok ilerlerse bu defa kalbin pompa yetersizliği veya enfarktüs komplikasyonları ortaya çıkabiliyor.
Kalp krizi kaç kez olur?
Bir insanın kalp krizi geçirme sayısında bir sınır bulunmuyor. Bu hastanın toplam kaybettiği kalp fonksiyonları ile ilgili oluyor. Eğer ilk saat içerisinde tıkalı damar açılabilirse hastanın kalbinde hiçbir hasar kalmayabiliyor. Kan akımının tekrar sağlanması ne kadar gecikirse kalp o kadar hasar alıyor. Hasar oranı arttıkça hastanın kalp yetersizliği nedeni ile ölüm oranları artıyor. Kalp krizinde esas ölüm nedeni ise kalbin ritim problemleri oluyor.
Erkeklerde kalp krizinin işaretleri
Eğer omuzlarınızda beklenmedik bir ağrı varsa bu daha ağırlıklı olarak stres veya gerginlikten olabilir. Omuz ağrısı ve diğer nonspesifik belirtiler-göğüs ağrısı yoksa bile- bir kalp krizinin habercisi olabilir. Kalp hastalığı ve yaygın olan kalp krizi uyarı işaretleri bilmek hayatınızı kurtarabilir.
Bir erkek kalp krizi öncesinde ve sonrasında neler hisseder?
Kalp krizi veya miyokart enfarktüsü geçiriyorsanız varsa göğüs ağrısı olması kuvvetle muhtemeldir. Göğüs ağrısı genellikle sağ taraflı göğüs ağrısı, erkeklerde kalp krizinin en sık görülen belirtisidir.
DİKKAT!!!!
Yaygın inanışa rağmen, kalp krizi göğüs ağrısı her zaman ani ve şiddetli değildir. Erkeklerde Kalp krizi genellikle gelir ve gider hafif göğüs ağrısı ile yavaş yavaş başlar.
Kalp krizi ile aşağıdaki belirtileri hissedebilirsiniz:
Göğüste mat ağrı
Üst göğüste hazımsızlık veya mide ekşimesi
Göğüs üzerinde basınç ya da ağır bir duygu
Göğüste belirsiz rahatsızlık
Erkeklerin aşağıdaki gibi bir kalp krizinin beklenmedik belirtilerini izlemeleri gerekir:
Kendini endişeli hissetme (bir şeylerin yanlış gitmesi yada olağandışı dehşet duygusuna sahip olma)
Bulantı ve kusma
Olağandışı terleme, soğuk, nemli cilt
Nefes almakta sıkıntı, yeterince nefes alamama duygusu
Baş dönmesi
Enerji veya güç eksikliği
Uyarı işaretleri belirginleştiğinde ne yapmalıdır?
Erkekler genellikle göğüs ağrısı ve diğer uyarı işaretleri varken bakım aramayı geciktirebilir. Bir kalp krizi uyarı belirtileri genellikle yavaş yavaş başlar. Bu durum da ciddiye almamanıza yol açabilir. Eğer bir kalp krizi herhangi bir uyarı işaretleri varsa yapabileceğiniz en iyi şey şudur:
112’yi arayın. Kalp krizi kalıcı kalp hasarına neden olabilir. Sizdeki belirtiler hafif ve ya göğüs ağrısı yoksa bile hemen 112’yi arayın. Semptomların ortadan olmadığını görmek için beklemeyin. Acil personel sizi tedavi edecektir.
Hatta kalın ve operatör talimatlarını izleyin. Operatör kalbinizdeki damarlarda bir kan pıhtısının önlenmesi veya daha büyük kan pıhtısının oluşmasını önlemek için aspirin almanızı önerebilir. Bu nedenle hali hazırda evinizde aspirin kutunuz olmalıdır. Eğer kan sulandırıcı ilaçlar, kanama sorununuz yada aspirin alerjiniz varsa bunu telefonda bildiriniz.
Sorular sorun. Hastane ekibine testler ve belirtiler hakkında soru sorun. Bir kalp krizinin uyarı işaretlerine sahip erkekler acil serviste yapılan testler ilk etapta normal olsa bile daha fazla test yapılması için o gece hastanede yatırılması gerekebilir.
Doktorunuzun talimatlarına uyun. Eğer eve gittikten sonra, belirtiler tekrarlayıcı veya daha şiddetli hale gelirse tekrar 112’yi aramak için isteksiz olmayın. Yeni hastaneden taburcu olmuş olmanız tekrar olmayacağı anlamına gelmez. Bir kalp krizi, herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir.
Acil bir durumda gerekli olabilir diye doktorun adı, telefon numarası, kullandığınız ilaçlar ve tıbbi problemlerinizi bir liste halinde göz önünde bulundurunuz. Bu liste olası acil bir koşulda sizin bakımınıza hızlandırmaya yardımcı olacaktır. Ayrıca durumunuz hakkında aile üyelerini de bilgilendiriniz. Sağlık koşullarınız hakkındaki bilgiler acil müdahalede doktorların sorabileceği sorulara uygun cevaplar verilerek doktorlara yardımcı olunabilir.
